انواع درزهای اجرایی و انقباضی بتن

کلینیک بتن با درک عمیق از پیچیدگی های اجرایی و شیمیایی این ماده، این مقاله جامع را برای مهندسان، ناظران و مجریان تدوین کرده است تا با تمرکز بر درزهای اجرایی و انقباضی،دانش فنی مورد نیاز برای ساخت سازه های بتنی با کیفیت جهانی را فراهم آورد . اجرای دقیق درزها، به ویژه در پروژه های حساس مانند کف سازی صنعتی، مخازن و پارکینگ ها، نه تنها ترک خوردگی های زشت را به حداقل می رساند، بلکه مسیر پیوستگی و آب بندی صحیح سازه را هموار می کند .

درز در بتن چیست و چرا اهمیت دارد؟

درز (Joint) در سازه های بتنی، یک گسستگی کنترل شده و از پیش طراحی شده است که به بتن اجازه می دهد در اثر تغییرات حجمی، حرکتی کنترل شده و مشخص داشته باشد . هدف اصلی از ایجاد درزها، مدیریت تنش های داخلی است که در غیر این صورت منجر به ایجاد ترک های تصادفی (Random Cracks) می شوند؛ ترک هایی که هم دوام سازه را کاهش داده و هم زیبایی آن را مختل می کنند.

تعریف درز (Joint)

درز، یک صفحه ضعیف شده یا یک جداسازی کامل بین بخش های مجاور بتن است که برای جای دادن به حرکت های ناشی از تغییرات دما،جمع شدگی، بارگذاری و نشست های احتمالی ایجاد می شود.

نقش درزها در کنترل ترک،تنش و حرکت

1. کنترل ترک های انقباضی: بتن هنگام سخت شدن،حجم خود را کاهش می دهد (جمع شدگی). درزهای انقباضی (Contraction Joints) این جمع شدگی را در مسیرهای از پیش تعیین شده متمرکز می کنند.
2. جذب حرکات حرارتی: تغییرات دمایی (سرد شدن و گرم شدن) باعث انبساط و انقباض حجمی بتن می شوند. درزهای انبساط (Expansion Joints) فضای لازم را برای این حرکات بدون ایجاد تنش های مخرب فراهم می کنند .
3. مدیریت عملیات ساخت: درزهای اجرایی (Construction Joints) امکان توقف و ادامه عملیات بتن ریزی را بدون آسیب به یکپارچگی سازه فراهم می آورند .

پیامدهای عدم اجرای صحیح درزها

نادیده گرفتن یا اجرای نادرست درزها،منجر به عواقب زیر می شود:

• ترک های تصادفی گسترده: کاهش شدید دوام،به ویژه در برابر چرخه های ذوب و یخ بندان و نفوذ عوامل مهاجم .
• نفوذپذیری آب: در صورت عدم آب بندی صحیح درزها یا ایجاد ترک های غیرقابل کنترل، سازه در برابر نفوذ رطوبت، مواد شیمیایی و کلریدها آسیب پذیر می شود. این امر لزوم استفاده از آب بند کننده های بتن را حیاتی می سازد.
• آسیب به کف پوش ها و پوشش ها: در کف سازی صنعتی، ترک های زیرین می توانند منجر به شکستن، پوسته پوسته شدن یا بلند شدن پوشش های محافظتی شوند.

دسته بندی کلی درزهای بتن

درزها را می توان بر اساس کارکرد اصلی آن ها به چهار دسته کلی تقسیم کرد . درک این دسته بندی برای انتخاب صحیح روش های آب بندی و نگهداری ضروری است .

نوع درز	نام فنی	کارکرد اصلی	محل استفاده متداول
درز انقباضی (کنترل)	Contraction/Control Joint	تمرکز تنش های ناشی از جمع شدگی و حرارتی	دال های کف،روسازی ها، دیوارها
درز اجرایی (ساخت)	Construction Joint	محل اتصال بتن قدیم به بتن جدید به دلیل توقف کار	اتصال دیوار به فونداسیون، قطع بتن ریزی کف
درز انبساط (حرکتی)	Expansion Joint	فراهم کردن فضا برای انبساط حرارتی بزرگ	پل ها، اتصال ساختمان ها، دال های طویل
درز جداساز (ایزولاسیون)	Isolation Joint	جداسازی دال از عناصر ثابت (ستون، دیوار)	دور ستون ها،اطراف منهول ها، تجهیزات ثابت

درز انقباضی بتن 

درز انقباضی، شایع ترین نوع درز در دال های بتنی روی زمین، پارکینگ ها و کف سازی صنعتی است. این درزها،صفحات ضعیف شده ای هستند که عمداً در بتن ایجاد می شوند تا ترک های ناشی از جمع شدگی (Shrinkage) در آن مسیر کنترل شده ایجاد شوند.

کارکرد درز انقباضی

جمع شدگی بتن در دو مرحله اصلی رخ می دهد:

1. جمع شدگی پلاستیک (Plastic Shrinkage): در ساعات اولیه پس از بتن ریزی،ناشی از تبخیر سریع آب سطحی .
2. جمع شدگی خشک شدگی (Drying Shrinkage): در طول هفته ها و ماه های بعد، ناشی از از دست دادن رطوبت داخلی بتن .

درز انقباضی به بتن اجازه می دهد تا در ضعیف ترین مقطع (محل برش درز)،ترک بخورد،نه در نقاط دلخواه و تصادفی.

مشخصات فنی درز انقباضی

درزهای انقباضی معمولاً در دال های ضخیم با استفاده از اره زنی یا در بتن تازه با استفاده از ابزارهای شیارزن (Grooving Tools) ایجاد می شوند.

عمق برش و نسبت ضخامت

استانداردهای بین المللی (مانند ACI 302) تأکید دارند که عمق برش درز باید به قدری باشد که سطح مقطع بتن را به اندازه کافی ضعیف کند تا تنش های کششی کنترل شوند.

قاعده طلایی عمق برش: عمق برش یا شیار درز انقباضی (d) باید حداقل بین ۱/۴ تا ۱/۳ ضخامت کل دال (D) باشد .

> مثال: برای یک دال بتنی با ضخامت ۱۵۰ میلی متر، عمق برش باید حداقل ۴۰ تا ۵۰ میلی متر باشد .

فاصله مناسب درزهای انقباضی

فاصله گذاری صحیح،مهم ترین عامل در موفقیت اجرای درزهای انقباضی است . فواصل زیاد،منجر به ترک خوردگی تصادفی قبل از رسیدن به درز می شود .

قاعده ۲۴ تا ۳۶ برابر ضخامت دال

انجمن بتن آمریکا (ACI) برای دال های بتنی روی زمین،قاعده ای بر اساس ضخامت (H) دال توصیه می کند:

• حداکثر فاصله درزها (L) باید: $L \le 24 \text{ تا } 36 \text{ برابر ضخامت دال (H)}$ باشد.
• توجه: این قاعده در شرایط خاص (مانند وجود آرماتور یا الیاف) می تواند تغییر کند،اما حد بالای ۳۶H نباید در دال های بدون آرماتور تقویت کننده رعایت شود .

ضخامت دال (H)	قاعده ACI (۳۰H)	حداکثر فاصله پیشنهادی (متر)
۱۵۰ میلی متر	۴۵۰۰ میلی متر	۴.۵ متر
۲۰ سانتیمتر	۶۰۰۰ میلی متر	۶ .۰ متر

نکته حیاتی: نسبت طول به عرض پنل های بتنی نباید از ۱:۱ .۵ تجاوز کند تا از تجمع تنش ها جلوگیری شود . پنل های مربع شکل،بهترین عملکرد را دارند.

نکات اجرایی کلیدی درز انقباضی

زمان مناسب برش (Saw Cutting Timing)

زمان بندی اره زنی حیاتی است . برش باید زمانی انجام شود که بتن به اندازه کافی سخت شده باشد که لبه ها هنگام برش خرد نشوند (حدود ۲۴ ساعت پس از بتن ریزی یا رسیدن به مقاومت ۷ تا ۱۰ مگاپاسکال)،اما قبل از شروع جمع شدگی قابل توجه بتن.

• تاخیر در برش (شایع ترین خطا): اگر برش خیلی دیر انجام شود (پس از ۳۶ ساعت)، تنش های داخلی قبلاً ایجاد شده و ترک های تصادفی ممکن است قبل از برش ظاهر شوند .
• برش زودهنگام: باعث خرد شدن سنگدانه ها و آسیب به لبه درز می شود.

شرایط آب وهوایی

در هوای گرم و خشک،که جمع شدگی پلاستیک بسیار سریع رخ می دهد،زمان برش باید به شدت کوتاه شود (گاهی در عرض ۶ تا ۱۲ ساعت). استفاده از محصولات عمل آوری بتن (Curing Compounds) حیاتی است تا از تبخیر سریع آب جلوگیری شود .

درز اجرایی یا درز ساخت بتن

درز اجرایی، محل تماس و اتصال بین بتنی است که در زمان های مختلف ریخته شده است. این درزها برخلاف درزهای انقباضی،حرکت و ترک خوردگی را کنترل نمی کنند،بلکه برای مدیریت روند عملیات ساختمانی ضروری هستند.

درز اجرایی چیست؟

درز اجرایی،یک توقف برنامه ریزی شده در عملیات بتن ریزی است که در مکان هایی که احتمال تنش های برشی و خمشی کمتری دارند،قرار می گیرد (مثلاً در وسط دهانه تیرها یا دال ها).

تفاوت درز اجرایی و درز سرد (Cold Joint)

• درز اجرایی (Construction Joint): از پیش تعیین شده، با رعایت جزئیات اتصال و آماده سازی سطح، و طراحی شده برای انتقال بار.
• درز سرد (Cold Joint): یک درز برنامه ریزی نشده است که زمانی اتفاق می افتد که بتن جدید روی بتن قدیمی که شروع به سخت شدن کرده و توانایی ارتعاش مجدد با بتن جدید را از دست داده است، ریخته می شود. درز سرد، اتصال ضعیفی دارد و غالباً نفوذپذیر است.

کارکرد سازه ای درز اجرایی

1. اتصال بتن قدیم و جدید: ایجاد پیوستگی ساختمانی بین دو بخش ریخته شده در زمان های متفاوت.
2. انتقال بار برشی و خمشی: درز اجرایی باید بتواند بارهای برشی،فشاری و در صورت نیاز، خمشی را از یک بخش به بخش دیگر منتقل کند .

مشخصات فنی و اجرایی درز اجرایی

موفقیت درز اجرایی به آماده سازی دقیق سطح بتن قدیمی بستگی دارد:

۱. آماده سازی سطح (تمیزکاری و زبرسازی)

• زبرسازی (Roughening): سطح بتن قدیمی باید با روش هایی مانند سندبلاست،واتر جت یا خراشیدن مکانیکی، زبر شود . این امر برای افزایش پیوند مکانیکی (Mechanical Interlock) حیاتی است.
• تمیزکاری (Cleaning): سطح باید کاملاً تمیز، عاری از دوغاب ضعیف (Laitance)، گرد و غبار، و مواد عمل آوری باشد.
• شرط SSD (Saturated Surface Dry): قبل از ریختن بتن جدید، سطح بتن قدیمی باید مرطوب اشباع با سطح خشک (SSD) باشد تا آب بتن جدید جذب نشود و نسبت آب به سیمان حفظ گردد .

۲. استفاده از چسب بتن یا ملات پیوندی

برای تضمین پیوند قوی بین دو بتن،استفاده از مواد پیوندی توصیه می شود:

• چسب بتن: استفاده از چسب های لاتکس (مانند SBR) یا رزین های اپوکسی به عنوان عامل پیوند، مقاومت اتصال را به شدت افزایش می دهد .
• ملات پیوندی: می توان از یک لایه نازک ملات با نسبت سیمان بالا (یا ملات پلیمری) استفاده کرد.

۳. کاربرد دویل (Dowel) و کلید برشی (Shear Key)

در دال ها و کف های بتنی بزرگ، درز اجرایی نیاز به انتقال بار دارد.

• دویل ها (Dowel Bars): آرماتورهای صافی هستند که نیمی از طول آن ها در بتن قدیم و نیمی در بتن جدید قرار می گیرد . دویل ها بار برشی را منتقل می کنند اما اجازه حرکت افقی (جمع شدگی) را می دهند. این امر در کف سازی صنعتی برای جلوگیری از گسیختگی لبه های درز (Spalling) بسیار مهم است.
• کلید برشی (Shear Key): یک شیار یا زبانه در قالب بندی درز اجرایی است که سطح تماس برشی را افزایش داده و در برابر جابجایی عمودی مقاومت ایجاد می کند .

درز انبساط یا حرکتی (Expansion / Movement Joint)

درز انبساط، برای جذب تغییرات حجمی بزرگ تر ناشی از انبساط حرارتی بلندمدت طراحی شده است . این نوع درز اجازه می دهد که کل سازه یا بخش بزرگی از آن، بدون ایجاد تنش های فشاری داخلی مخرب، منبسط شود.

کارکرد درز انبساط

برخلاف درز انقباضی که عرض بسیار کمی دارد (در حد ترک مویی)، درز انبساط یک شکاف کاملاً جدا شده و بزرگ است که با یک فیلر قابل تراکم (Compressible Filler) پر می شود. این شکاف برای جلوگیری از پدیده ای به نام "Pumping" (بلند شدن دال) ایجاد می شود .

• عرض متداول: عرض درز انبساط معمولاً بین ۱۰ تا ۵۰ میلی متر (۰.۵ تا ۲ اینچ) متغیر است،بسته به طول دال و دامنه تغییرات دمایی منطقه.
• محل های کاربرد: پل ها،پارکینگ های طبقاتی،اطراف ستون های بزرگ، بین دو ساختمان مجزا و دال های روسازی بسیار طویل.

فیلرها و درزگیرهای الاستیک

فاصله درز انبساط با مواد فیلر از پیش ساخته شده (مانند فوم های پلی استایرن یا نئوپرن) پر می شود . سپس سطح آن با درزگیرهای الاستیک (مانان پلی یورتان یا سیلیکون) آب بندی می شود تا از ورود آب و آوار به فضای خالی جلوگیری شود.

درز جداساز یا ایزولاسیون 

درز جداساز، نوعی از درز حرکتی است که برای جداسازی کامل دال های بتنی روی زمین از عناصر سازه ای ثابت یا غیر متحرک طراحی شده است .

تفاوت با درز انبساط

درز انبساط عمدتاً حرکت های بین دو بخش متحرک بتن را کنترل می کند؛ اما درز ایزولاسیون، حرکت دال را از سازه ای که نمی تواند حرکت کند (مانند فونداسیون، ستون یا دیوار) جدا می سازد.

کاربرد در دال-ستون و دال-دیوار

اگر یک دال کف به ستونی متصل شود، جمع شدگی دال باعث ترک خوردن آن در اطراف ستون خواهد شد. درز ایزولاسیون (معمولاً ۱۲ تا ۲۵ میلی متر) این اتصال را شکسته و اجازه می دهد تا دال به طور مستقل جمع شود .

مصالح جداکننده و آب بندی

از مواد جداکننده نرم (مانند صفحات فیبری،فوم های پلی اتیلن) برای پر کردن این درزها استفاده می شود . سطح نهایی درز باید با یک درزگیر انعطاف پذیر و دائمی آب بندی شود.

درزهای آب بند و واتر استاپ در بتن

در سازه هایی که نگهداری مایعات یا محافظت در برابر نفوذ آب حیاتی است (مانند مخازن آب، تصفیه خانه ها، تونل ها و فونداسیون های زیرزمینی)، درزهای اجرایی و حرکتی باید علاوه بر کنترل تنش، ۱۰۰% آب بندی شوند .

نقش درز آب بند در سازه های خاص

در سازه های هیدرولیکی، درزها نقاط اصلی شکست آب بندی هستند. اگر آب از طریق یک درز اجرایی یا انبساطی نفوذ کند، می تواند باعث خوردگی آرماتور،رشد بیولوژیکی و آسیب جدی به سازه شود.

انواع واتر استاپ (Waterstop)

واتر استاپ ها نوارهایی هستند که در ضخامت بتن کار گذاشته می شوند تا مانعی دائمی در مسیر نفوذ آب ایجاد کنند.

1. واتر استاپ PVC (پلی وینیل کلراید): متداول ترین نوع، مورد استفاده در درزهای اجرایی و حرکتی. دارای انواع مختلف (مانند آجدار برای درز حرکتی و تخت برای درز اجرایی) است.
2. واتر استاپ بنتونیتی (هیدروفیلیک): نوارهایی از لاستیک یا مواد پلیمری که با بنتونیت یا رزین هیدروفیلیک ترکیب شده اند . این نوارها در تماس با آب، منبسط شده و فضای خالی درز را پر می کنند و به آب بندی کمک می کنند. این محصولات بخشی از راهکارهای آب بند کننده های بتن کلینیک بتن برای سازه های زیرزمینی هستند .
3. واتر استاپ فلزی (ساده یا روکش دار): برای شرایط خاص یا در بتن های با مقاومت بالا .

نکات اجرایی نصب واتر استاپ

• زمان نصب: واتر استاپ باید به طور دقیق در مرکز ضخامت دیوار یا دال بتنی نصب شود .
• کنترل اتصالات و هم پوشانی: مهم ترین نکته،اتصال صحیح بخش های مختلف واتر استاپ به یکدیگر است . برای PVC باید از جوش حرارتی استفاده شود تا پیوستگی کامل تضمین گردد.
• تثبیت: واتر استاپ باید به طور ایمن به آرماتورها یا قالب بندی متصل شود تا در حین بتن ریزی ج��به جا نشود.

ابعاد،فواصل و اعداد کلیدی در طراحی درزها

برای ناظران و مهندسان اجرا، دانستن ابعاد دقیق و قواعد عددی ضروری است:

مشخصه	نوع درز	مقدار کلیدی و قاعده فنی	مرجع (مانند ACI)
عمق برش (d)	انقباضی	حداقل $d \ge 1/4 \text{ تا } 1/3 \times \text{ ضخامت دال (D)}$	ACI 302
فاصله درز (L)	انقباضی	$L \le 24 \text{ تا } 36 \times \text{ ضخامت دال (H)}$	ACI 302
نسبت پنل	انقباضی	طول به عرض نباید از ۱ .۵:۱ بیشتر باشد.	ACI 302
عرض درز	انبساطی	۱۰ تا ۵۰ میلی متر (بسته به طول کلی سازه)	-
دویل ها	اجرایی (دال)	دویل ها باید صاف و با پوشش ضد زنگ/چسبنده باشند تا یک طرف امکان حرکت داشته باشد.	-
عمق درزگیر	همه درزهای آب بند	عمق درزگیر نباید از عرض درز بیشتر باشد (نسبت معمول ۱:۲).	تولیدکنندگان درزگیر

مواد پرکننده و آب بند درزهای بتن

حتی پس از اجرای صحیح درزها، اگر پرکننده و درزگیر مناسب انتخاب نشود، درز به یک نقطه ضعف تبدیل می شود که امکان نفوذ آب،مواد شیمیایی و آسیب مکانیکی را فراهم می آورد.

فیلرهای قابل تراکم (Compressible Fillers)

این مواد در درزهای انبساط و ایزولاسیون استفاده می شوند و وظیفه اصلی آن ها ایجاد فضای خالی برای انبساط بتن است .

• فوم های پلی استایرن یا پلی اتیلن: متداول ترین،سبک و مقاوم در برابر رطوبت.
• ورق های فیبری اشباع شده: ارزان تر، اما دوام کمتری دارند و برای شرایط محیطی سخت کمتر توصیه می شوند .

بکِر راد (Backer Rod)

بکر راد یک میله فومی انعطاف پذیر (معمولاً پلی اتیلن سلول بسته) است که قبل از اعمال درزگیر در عمق درز قرار می گیرد .

• کارکرد کلیدی:

1. کنترل عمق درزگیر: تضمین می کند که عمق درزگیر در حد مطلوب (معمولاً نصف عرض) باقی بماند .
2. جلوگیری از چسبندگی سه طرفه (Three-sided Adhesion): اگر درزگیر به کف درز بچسبد، توانایی کششی آن به شدت کاهش می یابد. بکر راد با ممانعت از این چسبندگی، اجازه می دهد درزگیر فقط به دو دیواره عمودی درز بچسبد و بهینه کار کند (شکل مقطع ساعت شنی).

درزگیرها (Sealants)

درزگیرها نوار پایانی محافظ در برابر نفوذ آب و مواد جامد به داخل درز هستند.

• پلی یورتان (Polyurethane): بسیار الاستیک، مقاومت شیمیایی خوب و حرکت پذیری بالا (Moveability). متداول ترین درزگیر برای درزهای انقباضی و انبساطی که نیاز به آب بندی دارند.
• پلی سلفید (Polysulfide): مقاومت شیمیایی بسیار بالا،ایده آل برای محیط های تهاجمی مانند تصفیه خانه ها یا مخازن شیمیایی.
• سیلیکون (Silicone): برای درزهایی که بیشترین حرکت پذیری حرارتی را دارند (مثلاً در نماهای ساختمانی) یا در بتن هایی که در معرض نور UV شدید هستند،مناسب است .

نکات اجرایی مهم در اجرای درزهای بتن

اجرای موفقیت آمیز درزها نیازمند کنترل کیفی دقیق در تمام مراحل است:

۱. نشانه گذاری قبل از بتن ریزی

محل دقیق درزهای اجرایی و ایزولاسیون باید قبل از شروع بتن ریزی با استفاده از ریسمان یا نشانه گذاری روی آرماتورها مشخص شود. این امر به ویژه در دال های بزرگ برای اطمینان از قرارگیری صحیح دویل ها ضروری است.

۲ . زمان بندی اره زنی (Cut Timing)

همان طور که ذکر شد، نظارت بر سختی بتن و دمای محیط برای تعیین "پنجره" زمانی اره زنی حیاتی است . در پروژه های بزرگ کف سازی صنعتی، برنامه ریزی تیم اره زنی باید مستقل و سریع باشد تا با پیشرفت بتن ریزی هماهنگ شود.

۳. تمیزکاری قبل از آب بندی

• قبل از نصب بکر راد و اعمال درزگیر، دیواره های درز باید کاملاً تمیز، خشک و عاری از گرد و غبار، روغن یا مواد عمل آوری باشند. استفاده از پرایمرهای تخصصی (پیشنهاد شده توسط سازنده درزگیر) می تواند پیوند را تا ۴۰ درصد افزایش دهد .

۴. نقش عمل آوری بتن (Curing)

عمل آوری صحیح بتن (Curing)،خصوصاً در ۲۸ روز اول،جمع شدگی را کنترل و کند می کند . بتنی که به درستی عمل آوری شده باشد، نرخ جمع شدگی قابل کنترل تری دارد و تنش های داخلی کمتری تولید می کند.

اشتباهات رایج در اجرای درزهای اجرایی و انقباضی

1. تأخیر در برش (درز انقباضی): منجر به ترک های تصادفی در جاهایی که بتن مقاومت کششی خود را از دست می دهد.
2. انتخاب نادرست درزگیر: استفاده از ماستیک های سفت یا غیر الاستیک به جای درزگیرهای پلی یورتان با قابلیت حرکت بالا،باعث جدا شدن درزگیر از دیواره ها می شود.
3. حذف درز ایزولاسیون: اتصال مستقیم دال به ستون یا دیوار، حتماً منجر به ترک های شعاعی در اطراف المان ثابت می شود.
4. اجرای ناقص واتر استاپ: نصب نادرست واتر استاپ (عدم اتصال صحیح در گوشه ها یا جوش نامناسب) باعث ایجاد مسیر نفوذ آب در سازه های نگهدارنده مایعات می شود .
5. عدم آماده سازی سطح درز اجرایی: اگر سطح بتن قدیمی تمیز و زبر نشود و در شرایط SSD نباشد، بتن جدید به خوبی پیوند نمی خورد و اتصال تبدیل به یک درز سرد ضعیف و نفوذپذیر می شود.

چک لیست اجرایی درزهای بتن (برای ناظران و مجریان)

این چک لیست کاربردی، ابزاری مهم برای تضمین کیفیت در هر پروژه بتنی است:

قبل از بتن ریزی (طراحی و تدارکات)

• [ ] تأیید نقشه های درزها (نوع،فواصل و عمق).
• [ ] محاسبه فاصله درز انقباضی (مطابق با قاعده $L \le 30H$).
• [ ] برنامه ریزی محل دقیق درزهای اجرایی (برای نصب کلید برشی یا دویل).
• [ ] تأمین واتر استاپ مناسب (PVC یا هیدروفیلیک) و تجهیزات اتصال آن.
• [ ] تأمین بکر راد،فیلر ایزولاسیون و درزگیرهای الاستیک با قابلیت حرکت مناسب.

حین اجرا

• [ ] نصب دقیق دویل ها در درزهای اجرایی دال ها (کنترل تراز و موازی بودن).
• [ ] نصب و تثبیت واتر استاپ در مرکز مقطع بتن ریزی .
• [ ] در درزهای اجرایی: کنترل رطوبت SSD و اعمال چسب بتن یا پرایمر پیوندی روی بتن قدیمی.

پس از بتن ریزی

•  نظارت بر سختی بتن برای تعیین زمان دقیق اره زنی (معمولاً ۱۲ تا ۲۴ ساعت).
•  کنترل عمق برش درز انقباضی (بررسی عمق $d \ge 1/4 D$).
• تأمین عمل آوری کافی بتن (حداقل ۷ روز).
•  قبل از پر کردن: تمیزکاری کامل درزها (واترجت یا هوا).
•  نصب بکر راد (با قطر ۲۰ تا ۲۵ درصد بزرگتر از عرض درز).
• اجرای درزگیر (پلی یورتان) در عمق مناسب .

منابع و استانداردهای معتبر طراحی درز بتن

طراحی و اجرای درزهای بتنی باید مبتنی بر استانداردها و توصیه های فنی معتبر باشد تا عملکرد سازه در بلندمدت تضمین شود:

• ACI 224R (Control of Cracking in Concrete Structures): مرجع اصلی برای درک و کنترل ترک خوردگی .
• ACI 302 (Guide for Concrete Floor and Slab Construction): راهنمای تخصصی برای اجرای کف پوش ها و دال ها که قوانین فاصله درزها (24H تا 36H) را ارائه می دهد.
• EN 13670 (Execution of Concrete Structures): استاندارد اروپایی که الزامات اجرایی برای سازه های بتنی،از جمله درزهای اجرایی، را پوشش می دهد .
• مشخصات فنی ملی ایران: توجه به مقررات ملی ساختمان و نشریات فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی.

جمع بندی

درزهای بتنی، به ویژه درزهای اجرایی و انقباضی، نه تنها راهکاری برای مدیریت زیبایی و ترک خوردگی هستند،بلکه ستون فقرات دوام و عملکرد طولانی مدت سازه را تشکیل می دهند. موفقیت در اجرای یک پروژه بتنی،به فهم دقیق این نکته بستگی دارد که کجا،چرا و چگونه باید گسستگی های کنترل شده ایجاد شوند .

انتخاب نوع مناسب درز و به کارگیری اصول فنی در اجرای آن ها، مستقیماً بر کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری در آینده تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اجرای دقیق درزها در کف سازی صنعتی با استفاده از دویل ها و فواصل صحیح، از تخریب لبه ها و نیاز به ترمیم های گران قیمت جلوگیری می کند.