نحوه اجرای سد های مخزنی به روش بتن غلتکی RSS

نحوه اجرای سد های مخزنی به روش بتن غلتکی RSS
38 درصد از کل سد هایی که تا سال 1950 به ارتفاع 50 فوت (15 متر) و بیشتر احداث گردید (بدون درنظر گرفتن سد هایی که در چین ساخته شد) بتنی بوده است. از سال 1951 تا 1977 نسبت سد های بتنی ساخته شده به حدود 25 درصد رسید. این تقلیل طی سال های 1978 تا 1982 ادامه داشت و نسبت سد های بتنی به 5/16 درصد رسید اما این کاهش در محبوبیت سد های بتنی مقارن با زمانی بود که استفاده از سد های بتنی در دره های تنگ رو به افزایش بود. بنابر این کاهش سد های بتنی مربوط به دره های عریض می شد که به جای سد های بتنی وزنی، سد های خاکی و سنگریزه ای احداث گردید که ارزانتر و بیشتر قابل توجیه بودند دلیل این امر بازده خیلی بالا ی ماشین آلات، تجهیزات و روش ساخت در این نوع سد ها بوده است.

کاهش تعداد سد های بتنی باعث تشکیل دو گردهمایی مهم توسط دست اندرکاران سدسازی در آسیا در ایالت کالیفرنیای آمریکا شد. گردهمایی اول تحت عنوان ساخت سریع سد های بتنی در سال 1970 و گردهمایی دوم در سال 1972 به نام ساخت اقتصادی سد های بتنی برگزاری گردید. اقدام مشابهی در ژاپن باعث تشکیل کمیته ای تحت عنوان کمیته ساخت منطقی سد های بتونی در سال 1974 توسط وزارت عمران شد.

در خلال این زمان هر چند هزینه ساخت سد های خاکی نسبت به سد های بتنی در حال کاهش بود ولی از طرف دیگری تجارب نشان دادند که سد های خاکی ایمنی کمتری نسبت به سد های بتنی داشته و دارند، سوابق نشان می دهد که از سال 1928 به بعد از سد های بتنی به ارتفاع بیش از 15 متر فقط سدی 62 متری کالیفرنیا بخاطر نقص پی و سد هالپاست فرانسه به ارتفاع 61 متر در اثر لغزش تکیه گاه آن ویران شدند. در حالی که آمار موجود نشان داده که صد ها سد خاکی با اندازه های مختلف طی 60 سال گذشته تخریب شده اند. دلیل اصلی تخریب سد خاکی روگذری و فرسایش درونی خاکریز می باشد.

با توجه به آسیب پذیری سد های خاکی، متخصصین در گردهمایی آسلیمار (Asiolmar) و دیگر محققین به دنبال نوع جدیدی از مصالح برای سد سازی بودند که ایمنی سد بتنی و سرعت اجرای سد خاکی را تواما دارا باشد. تا اینکه در اوایل سال 1960 و 1970 ابتکار جدید احداث سد بتنی غلتکی مطرح شد. در سال های 1960 چند پروژه با اندیشه ترکیب مزایای سد های بتنی و خاکی طراحی شدند این سد های مخلوط نتیجه مطالعات و نو آوری های مهندسین سازه و ژئوتکنیک بودند، متاسفانه بعلت تخصصی بودن هر یک از این دو رشته، ارتباط محدودی بین پیشگامان اولیه برقرار بوده بر این اساس متخصصین هر یک از این دو رشته آگاهی محدودی نسبت به تلاش های اولیه یکدیگر داشتند.

سد های بتن غلتکی (آر، سی، سی) بعنوان نوع جدیدی از سد طی سال های 1980 مطرح شد. این نوع سد ها با توجه به هزینه کم که قسمتی از آن ساخت سریع آن ها ناشی در زمان نسبتا کوتاهی در سراسر دنیا مورد قبول واقع شده و پیشرفت ناگهانی قابل توجهی را در امر طراحی و ساخت بوجود آورند کاربرد این در سال های 1990 و بعد از آن مطرح گردید: این سد با هزینه کمتر و ایمنی نظیر سد های بتنی کلاسیک می باشد بتن غلطکی بیش از آنکه یک نوع مصالح جدید باشد روشی جدید برای اجراست. بتنی غلتکی با خاک سیمانته شده که با روش های مشابه اجرا می شود.

بعلت آنکه شامل سنگدانه های بزرگتر از 4،3 اینچ (19 میلی متر) بعنوان درشت ترین سنگدانه بوده و خواص مشابه با بتن معمولی داراست. متفاوت می باشد. در خاک سیمانته عموما ماسه مصرف شده با مقاومت پایین تر نسبت به بتن غلتکی حاصل می شود در حال حاضر سه نوع سد (پای پل، جگین، زیروان) از اینگونه سد ها در کشور در مرحله اجرا قرار دارد و سد های دیگری نیز در مرحله اجرا قرار دارد.

هدف از تشکیل این کارگاه آمزوشی توجه به یکی از روش های جدید سد سازی به منظور صرفه جویی در هزینه ساخت سد ها و آشنایی با مسائل مختلف در این ارتباط می باشد.

در فرهنگ اصطلاحات بتن و سیمان انجمن بتن آمریکا  - R 116 ACI)90(، بتن غلتکی بدین ترتیب تعریف می شود: بتن متراکم شده با غلتک، بتنی که با حرکت بر روی آن در حالت سخت نشده، متراکم می شود. در ادبیات فنی با نام رول کریت نیز از آن نامبرده می شود. این روش، امروزه اغلب تحت عنوان بتن غلتکی یا به صورت خلاصه Rcc به کار برده می شود.

بتن غلتکی سخت شده، در اصل دارای همان خصوصیات بتن های معمولی که به صورت درجا ریخته شده و به عمل می آیند، می باشد و محصول نهایی به زبان ساده «بتن» تلقی می شود.

خاصیت روانی و پلاستیکی بتن غلتکی در حالت تر، اساسا متفاوت با خواص پلاستیکی بتن درجا ریز معمولی می باشد. اسلامپ بتن غلتکی باید در حد صفر باشد تا قادر به تحمل وزن غلتک متراکم کننده باشد. ماشین آلات مورد استفاده جهت حمل و نقل، بارگیری و تراکم بتن Rcc شامل ماشین آلاتی با ظرفیت زیاد می باشند که در کار های خاکی حجیم، نظیر سد سازی و راه سازی به کار می روند. به طور کلی در ساختن بتن غلتکی میزان عملیات دستی (غیر ماشینی) مورد نیاز در مقایسه با عملیات ساخت بتن های معمولی کمتر است.

 
جهت اطلاع از آخرین اخبار، در خبرنامه کلینیک بتن عضو شوید. عضویت در خبرنامه