استاندارد افزودنی های ملات بنایی

هر آنچه که باید درباره استاندارد افزودنی های ملات بنایی بدانید

✔ 1- هدف و دامنه کاربرد استاندارد افزودنی های ملات بنایی

هدف از تدوین این استاندارد تعیین تعاریف و الزاماتی برای افزودنی های مورد مصرف در ملات بنایی پایه سیمانی است. این استاندارد دو نوع افزودنی شامل دیرگیر کننده ی دراز مدت و حباب هواساز/ روان کننده که در ملات های بنایی آماده و کارگاهی استفاده می شوند را در بر میگیرد. مقررات مبتنی بر کاربردهای استاندارد افزودنی های ملات بنایی، بخشی از این استاندارد نیست. این موارد در استانداردهای ملی 1-706 و 2-706 آمده است.

✔ 2- مراجع الزامی افزودنی های ملات بنایی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی ایران به آنها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزیی از این استاندارد ملی ایران محسوب می شود.
در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد اصلاحیه ها و تجدیدنظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست. در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است، همواره آخرین تجدیدنظر و اصلاحیه های بعدی آنها مورد نظر است.
استفاده از مراجع الزامی زیر برای این استاندارد الزامی است :
2-1- استاندارد ملی ایران شماره 1- 2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 1: الزامات مشترک
2-2- استاندارد ملی ایران شماره 2-2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 2: افزودنی های بتن – ویژگی ها
2-3- استاندارد ملی ایران شماره 6-2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 6: نمونه برداری، کنترل و ارزیابی انطباق
2-4- استاندارد ملی ایران شماره 7-9150، ملات بنایی- روش آزمون- قسمت 7: تعیین مقدار هوای ملات تازه- روش آزمون
2-5- استاندارد ملی ایران شماره 9-9150، ملات بنایی- روش آزمون – قسمت 9: تعیین عمر کارایی و زمان تصحیح ملات تازه
2-6- استاندارد ملی ایران شماره 11-9150، ملات بنایی- روش آزمون – قسمت 11: تعیین مقاومت خمشی و فشاری ملات سخت شده
2-7- EN 480-13, Admixtures for concrete, mortar and grout – Test methods – Part 13: Reference masonry mortar for testing mortar admixtures.
2-8- EN 1015-4, Methods of test for mortar for masonry – Part 4: Determination of consistence of fresh mortar (by plunger penetration)

✔ 3- اصطلاحات و تعاریف استاندارد افزودنی های ملات بنایی

در این استاندارد علاوه بر اصطلاحات و تعاریف به کاربرده شده در استاندارد ملی 1-2930، اصطلاحات و تعاریف زیر نیز به کار می رود :
3-1- ماده افزودنی حباب هواساز/ روان کننده
ماده افزودنی که با ایجاد حباب های ریز و یکنواخت هوا که بعد از سخت شدن نیز باقی می مانند، کارایی را افزایش داده یا امکان کاهش آب را میسر می کند.
3-2- ماده افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی
ماده افزودنی دیرگیر کننده که در استاندارد ملی 2-2930 تعریف شده است، با این تفاوت که به طور ویژه برای استفاده در ملات های بنایی که برای مدت طولانی دیرگیر کننده بتن و دارای حباب هوا نیز می باشند، به کار می رود.
3-3- عملکرد
قابلیت یک ماده افزودنی که در کاربرد انتخابی آن بدون اثرات زیان آور بر روی بتن، موثر باشد.
3-4- میزان مصرف منطبق
میزان مصرف ماده افزودنی، بر حسب درصد وزن سیمان، بیان شده توسط تولید کننده که الزامات این استاندارد را برآورده می کند. میزان مصرف منطبق در درون محدوده مصرف پیشنهادی قرار دارد.
3-5- محدوده مصرف پیشنهادی
مقادیر حدی مصرف، بر حسب درصد وزن سیمان، که تولید کننده بر مبنای تجربیات کارگاهی توصیه 
می کند.
یادآوری- استفاده از محدوده مصرف پیشنهادی، در انطباق داشتن با این استاندارد در کل محدوده، دلالت نمی کند. توصیه می شود آزمون های امتحانی با مصالحی که در کارگاه به کار برده می شود انجام شود تا محدوده ضروری که نتایج درخواستی را می دهد، به دست آید.
3-6- حداکثر میزان مصرف پیشنهادی
حد بالایی محدوده مصرف پیشنهادی می باشد.

✔ 4- الزامات استاندارد افزودنی های ملات بنایی

4-1- الزامات عمومی
افزودنی های ملات بنایی، طبق استاندارد ملی 6-2930 نمونه برداری شده و باید با الزامات استاندارد ملی 1-2930 و الزامات اختصاصی فهرست شده در جدول 1 مطابقت داشته باشند.
یادآوری- توصیه می شود آزمون های انتخابی برای مواد افزودنی و دیگر مواد مورد استفاده، به منظور کنترل چگونگی دستیابی به خواص مورد انتظار انجام شود.

4-2- الزامات اختصاصی
افزودنی های تعریف شده در بندهای 3-1 و 3-2 باید با الزامات فهرست شده در جدول 1 مطابقت داشته باشند.

جدول 1 الزامات عملکردی برای انواع اختصاصی افزودنی ها

در صورتی که بیان مقادیر توسط تولید کننده الزامی است، این مقادیر باید به صورت مکتوب و برمبنای درخواست، آماده شده باشد.

جدول 2- الزامات اختصاصی مواد افزودنی حباب هواساز/ روان کننده (با روانی برابر)

جدول 3- الزامات اختصاصی مواد افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی ^ت

4-3- انتشار مواد خطرناک
در مورد مقدار انتشار مواد خطرناک ناشی از اجزای ملات بنایی سخت شده که برای سلامتی، بهداشت و محیط خطرناک هستند احتیاط های لازم به عمل آید. 

یادآوری- در نبود الزامات ویژه برای موادی که برای سلامتی، بهداشت و محیط خطرناک هستند، پیوست ب را ببینید.

✔ 5- نمونه برداری از افزودنی های ملات بنایی

الزامات نمونه برداری در استاندارد ملی 6-293 آورده شده است.

✔ 6- کنترل انطباق استاندارد افزودنی های ملات بنایی

الزامات کنترل انطباق در استاندارد ملی 6-2930 آورده شده است. تواتر آزمون های کنترل تولید کارخانه ای باید طبق پیوست الف باشد.
برای کنترل تولید کارخانه ای، سیمان مرجع مورد نیاز طبق استاندارد EN 480-13 ممکن است در شرایط زیر با سیمان دیگری جایگزین شود :
- سیمان جایگزین به طور موازی با سیمان مرجع برای آزمون های اولیه ی نوع با افزودنی مشابه طبق استاندارد EN 480-13 آزمون شده باشد.
- انطباق نوع افزودنی مورد آزمون با جدول مناسب الزامات این استاندارد در هر دو حالت استفاده از سیمان مرجع استاندارد EN 480-13 و سیمان جایگزین نشان داده شده باشد.

✔ 7- ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی

ارزیابی انطباق باید طبق استاندارد ملی 6-2930 انجام شود.

✔ 8- نشانه گذاری استاندارد افزودنی های ملات بنایی

نشانه گذاری افزودنی های ملات بنایی باید مشتمل بر الزامات بندهای 8-1، 8-2 و 8-3 باشد.
یادآوری- نشانه گذاری می تواند علاوه بر زبان فارسی، به زبان (های) دیگر نیز انجام شود.
8-1- کلیات
وقتی که افزودنی های ملات بنایی در ظروف عرضه می شوند، نشانه گذاری بر روی ظروف باید به طور واضح همراه با اطلاعات مرتبط، انجام شود.
هنگامی که این مواد به صورت فله در محل تحویل، عرضه می شوند اطلاعات مشابه باید به صورت مکتوب در زمان تحویل ارائه شود.
8-2- معرفی افزودنی ها
افزودنی های ملات بنایی باید با اطلاعات زیر مشخص شوند :
8-2-1- نام یا نشان تجاری تولید کننده؛
8-2-2- نوع ماده افزودنی؛ 
8-2-3- شناسه ماده افزودنی، برای تشخیص نوع ماده افزودنی، که شامل شماره این استاندارد ملی 
(3-2930) و شماره جدول الزامات اختصاصی آن ماده افزودنی می باشد. اگر الزامات اختصاصی در دو جدول داده شده باشد، شماره هر دو جدول باید آورده شود.
مثال- شناسه افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی : (3: 3- 2930 ISIRI) می باشد.
8-2-4- درج نشان استاندارد و کد ده رقمی روانه کاربرد علامت استاندارد، به صورت دارا بودن پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران.
8-3- اطلاعات تکمیلی
8-3-1- شماره پیمانه؛
8-3-2- خلاصه ای از الزامات نگهداری، شامل تمامی الزامات ویژه مرتبط با عمر نگهداری که باید به طور واضح درج شود، برای مثال: این افزودنی نباید بعد از «تاریخ مقرر» منطبق با استاندارد در نظر گرفته شود؛
8-3-3- دستورالعمل هایی برای استفاده و هرگونه اقدام احتیاطی، ایمنی، ضروری، برای مثال: سوزاننده، سمی یا خورنده؛
8-3-4- میزان مصرف منطبق و محدوده ی مصرف پیشنهادی تولید کننده.

جدول الف1- حداقل تواتر آزمون ها برای کنترل تولید کارخانه ای

ب 1- فهرست بندهای آزمون مندرج در این استاندارد برای انواع افزودنی های ملات بنایی انطباق با این استاندارد، سازگاری مشخصه های افزودنی های ملات بنایی درباره ی کاربردهای مورد نظر را استنباط می کند.
هشدار- دیگر الزامات و بخشنامه های ضروری، که بر سازگاری برای کاربرد(های) انتخابی اثر نمی گذارند، خارج از دامنه این استاندارد می تواند، قابل کاربرد باشد.
یادآوری 1- علاوه بر هر یک از بندهای مشخص مربوط به مواد خطرناک موجود در این استاندارد، ممکن است الزامات دیگری برای محصولات خارج از دامنه ی کاریشان کاربرد داشته باشد (برای نمونه، مقررات حمل و نقل کالاها، قوانین ملی، آیین نامه ها و مقررات اداری)، به منظور برآورده ساختن مقررات مذکور، این الزامات نیز در هر زمان و هر جایی که کاربرد دارند، لازم است که برآورده شوند.
یادآوری 2- پایگاه داده های اطلاعاتی مقررات اروپایی، درباره مواد خطرناک در پایگاه اینترنتی EUROPA به نشانی (http://ec.europa.eu/enterprise/construction/cpd-ds) در دسترس است.
این پیوست شرایط افزودنی های ملات بنایی برای مصارف اشاره شده در جدول ب1 را برقرار ساخته و بندهای مرتبط قابل اجرا را نشان می دهد.

جدول ب 1- دامنه و بندهای مرتبط این استاندارد

ب 2- تخصیص وظایف ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی
ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی باید طبق رویه های ارزیابی انطباق مشخص شده در جدول ب2 و سایر رویه های مرتبط انجام شود.

جدول ب2- تخصیص وظایف ارزیابی انطباق