هر آنچه درباره دوغاب و نسبت های آب، سیمان باید بدانید
دوغاب یک محصول اختلاطی است که به دلیل روانی زیاد عموما برای پر کردن فضاهایی که امکان دسترسی به آنجا وجود ندارد و همچنین آب بندی آن نقاط مد نظر است مورد استفاده قرار می گیرد. پر کردن درز لای کاشی های حمام و دستشویی و سرامیک ها کاربرد عمومی استفاده از آن است. اما استفاده از آن برای آب بندی تونل ها و متروها و همچنین اطراف لوله های گاز میدان های حفاری استفاده صنعتی و خاص دوغاب می باشد. طرح اختلاط موارد استفاده دوغاب برای هر کدام از کاربردهای بالا متفاوت می باشد. دوغاب به طور عمومی به سوسپانسیون های با ویسکوزیته نسبتا بالا گفته می شود. یک دوغاب می تواند آمیزه ای باشد به صورت زیر: مخلوطی از آب و سیمان. در کارهای درز ها مخلوط آن سیمان سفید و پودر سنگ و آب می باشد. این اختلاط در کاربردهای صنعتی افزودنی های دیگری را طلب می کند.
هم اکنون ارائه طرح اختلاط دوغاب برای یک کاربرد خاص، به علت نبود پایه های نظری مورد نیاز معمولا بر اساس تجربه پیمانکار و یا طراح صورت می گیرد و در این زمینه نمودارهای گردشی متعددی نیز ارائه شده است. هر چند در بیشتر موارد با توجه به محدود بودن مطالعات مورد نیاز در تزریق، این نمودارها بسیار مفید خواهند بود، ولی در آنها برای دستیابی به بهترین دوغاب، مطابق با شرایط خاص پروژه، تالشی نمی شود. این در حالی است که اجزای دوغاب های پایه سیمانی به عنوان پرکاربردترین دوغاب مورد استفاده در صنعت، از گستردگی زیادی برخوردار هستند و به تبع آن خصوصیات دوغاب نیز وابسته به مواد دوغاب بسیار متغیر است. مثلا نسبت سیمان به پودر سنگ در دوغاب موزاییک و همچنین نسبت آب به سیمان در دوغاب باید به گونه ای باشد که ملات چسبندگی و مقاومت لازم را داشته باشد. بنابراین برای رسیدن به نتیجه مطلوب در تزریق، شناخت کامل اثر هر یک از اجزای تشکیل دهنده دوغاب ضروری است. به منظور دستیابی به این هدف، توسعه مطالعات آزمایشگاهی و طراحی دوغاب با خصوصیات مطلوب در آزمایشگاه بتن، گام موثری خواهد بود، مطالعاتی که نسبت به اهمیت موضوع، به آن توجه کمی شده است.
آشنایی با انواع دوغاب
- دوغاب سیمان سفید: از پودر خاک به همراه سیمان سفید تشکیل می شود
- دوغاب رنگی با پودر رنگ: علاوه بر پودر خاک و سیمان سفید، پودر رنگ خشک تشکیل می شود.
- دوغاب رنگی با اکریلیک: در انتها که کار خشک شد، اکریلیک را با آب رقیق می کند سپس با قلمو روی کار می کشند.
- دوغاب طوسی یا خاکستری: این دوغاب از پودر خاک به همراه سیمان سیاه تشکیل می شود.
- دوغاب سیمان سیاه: این دوغاب از پودر خاک سنگ، سیمان سیاه و اکریلیک مشکی تشکیل می شود.
مواد تشکیل دهنده دوغاب
با توجه به استفاده و کاربرد آن از مواد متنوعی تشکیل می شود ولی مواد و اجزای تشکیل دهنده دوغاب به شرح زیر است:
نسبت سیمان سفید به پودر سنگ در دوغاب
دوغاب سیمان چیست؟
یکی از بادوام ترین انواع مصالح فونداسیون در ساخت سازه ها در جهان، دوغاب سیمان می باشد که از زمان باستان تا به امروز استفاده می شود. دوغاب سیمان که به دوغاب بتن نیز معروف می باشد مخلوطی روان با چگالی ویژه می باشد. دوغاب سیمان با توجه به کاربرد، مواد افزودنی به آن اضافه می شود. این ماده کاربرد های فراوانی دارد. مدت زمان خشک شدن دوغاب با توجه به مواد ترکیبی و نوع سیمان متفاوت می باشد.
طرز تهیه دوغاب سیمان و پودر سنگ و نسبت سیمان به پودر سنگ در دوغاب
برای تهیه پودر سنگ آن را داخل ظرفی که برای ساخت دوغاب، مصالح و ملات دوغاب های دیگر، استفاده نشده باشد بریزید. تمیز بودن ظرف نقش مهمی در تهیه ملات سیمان سفید و پودر سنگ می باشد. چرا که ملات های دیگر می توانند با ترکیب با دوغاب دچار تغییر رنگ و یا کیفیت دوغاب شوند. اگر مقدار زیادی دوغاب می خواهید می توانید به ازای ۸ بیل پر شده پودر سنگ نصف کیسه سیمان سفید معمولی یا پورتلند را داخل ظرف بریزید. توجه داشته باشید حتما زمان کار با سیمان از ماسک استفاده کنید زیرا ذرات ریز آن سبب تحریک ریه ها خواهد شد. سیمان سفید و پودر سنگ را به خوبی با یکدیگر مخلوط کنید. هر مقداری که از پودر سنگ استفاده کردید به همان اندازه ماسه هم به ترکیب دوغاب اضافه کنید و آن را به خوبی مخلوط کنید. در مرحله بعد به اندازه سه گالن آب ترکیب خود اضافه کنید. ملات ایجاد شده باید مانند خمیر شل باشد پس اگر ملات پودر سنگ و سیمان بیش از حد سفت بود، مرحله به مرحله نصف سطل آب به آن بیفزایید و اگر بیش از حد شل بود، پودر سنگ بیشتری به نسبت سیمان در آن بریزید. مقدار سیمان در دوغاب با توجه به کار تعیین می شود.
✔ کاربرد دوغاب در آب بندی تونل ها
به منظور جلوگیری از تبعات منفی نفوذ آب زیرزمینی به سازه های مهم و در عین حال پرهزینه مانند تونل ها و سدها، انجام عملیات تزریق آب بند به عنوان راهکاری ارزان و موثر با هدف ایجاد یک ناحیه نفوذ ناپذیر و در نتیجه جلوگیری از نفوذ آب همواره مورد توجه است. از مهمترین پایه های موفقیت یک پروژه تزریق، انتخاب دوغابی با خصوصیات مطلوب است.
مصالح�� که در کارگاه قطار شهری جهت تهیه دوغاب استفاده می شود شامل سنگدانه (ماسه بادی و پودر سنگ)، سیمان پرتلند نوع II ،بنتونیت و آب است. انتخاب دوغاب مناسب جهت انجام عملیات تزریق به پارامتر هایی چون، اهداف تزریق، مشخصات محیطی که تزریق در آن صورت می گیرد، خصوصیات حمل و جابجایی دوغاب و... بستگی دارد. علاوه بر این یکی از عمده ترین پارامترها جهت انتخاب مواد برای تهیه دوغاب، در دسترس بودن آن مواد یا مسائل اقتصادی است. این دوغاب ها همواره شامل سیمان پرتلند یا یک سیمان ویژه و آب هستند و همچنین می توانند شامل مواد سیمانی اضافی، پرکننده ها و یک یا چند افزاینده اصلاح کننده خاصیت دوغاب باشند. مخلوطی که تولید می شود می بایست دارای آب انداختگی کم و قابلیت پمپاژ خوبی باشد تا به خوبی و بدون ایجاد انسداد در سیستم های پمپاژ و انتقال، فضای خالی ایجاد شده را به خوبی پر کند و توانایی لازم جهت تحمل فشار های روباره را داشته باشد. در مناطق اشباع از آب، دوغاب تولید شده باید پس از رسیدن به گیرش اولیه در برابر آب بردگی مقاومت کرده و نگهداری نصب شده را در برابر هجوم آب های موجود به درون فضای حفر شده آب بند نماید. همچنین می بایست مقاومت دوغاب تزریقی مساوی یا بیشتر از محیط احاطه کننده باشد. ً نهایتا اینکه دوغاب باید با حداکثر سازی میزان اجزایی مانند خاکستر آتشفشان و ماسه و حداقل سازی میزان اجزایی مانند سیمان و افزاینده ها به اقتصادی ترین شکل ممکن تولید شود.
✔ دوغاب سیمان مناسب به منظور مقابله با پدیده نفوذ گاز در میادین گازی
در عملیات حفاری یک چاه نفت یا گاز، لازم است حفره ایجاد شده توسط مته لوله گذاری و سیمان کاری شود. دوغاب سیمان پس از بسته شدن مانند یک غلاف محکم لوله ها را در بر میگیرد و به سازند پیوند میدهد. عدم توفیق در عملیات سیمان کاری، تاثیر زیادی بر موفقیت حفاری، عمر چاه، مقدار تولید و مدت بهره دهی چاه می گذارد. از مهم ترین اهداف عملیات سیمان کاری می توان از حفاظت و نگهداری لوله ها و تفکیک لایه های تولیدی نام برد. با توجه به اینکه دوغاب مورد نیاز در سیمانکاری لوله آستری چاه ها به طور عمده دوغاب سبک وزن است، بر اساس بررسیهای کیفی حاصل از فرمولاسیون دوغاب سیمان لوله آستری برخی از چاه ها، علت مهاجرت گاز، نامناسب بودن دوغاب طراحی شده، بوده است. لذا به منظور جلوگیری از این پدیده، دوغابی با استفاده از کلیه افزودنی های سیمان و امکانات موجود و شرایط حاکم بر چاه طراحی شده که از کارایی قابل قبولی برخوردار است. هم چنین با استفاده از افزودنی های جدید و "تکنولوژی توزیع دانه بندی ذرات"، دوغابی طراحی و پیشنهاد شده و عوامل مهم در مهاجرت گاز و نشت آن را به حداقل رسانده است.
نسبت سیمان به ماسه در دوغاب
شما می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر از دیگر مقالات ما بازدید نمایید: