تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

اولین و مهم‌ترین قدم در ترمیم بتن آسیب دیده یا تخریب شده، تشخیص صحیح علت آن است. شناخت علت آسیب دیدن بتن و کاهش یا از بین بردن آن، باعث می‌شود ترمیم دوام طولانی‌تری داشته باشد. اگر اقدامی در جهت از بین بردن علت اصلی آسیب‌دیدگی صورت نگیرد، ترمیم با شکست مواجه می‌شود و تمامی زحمات و سرمایه‌ی مورد استفاده به هدر می‌رود. یخ‌زدگی، بارگذاری بیش از حد، کاویتاسیون، سایش و فرسایش، آب و یا خاک سولفات‌دار، کربوناتاسیون و خوردگی فولاد تقویت‌کننده از رایج‌ترین عوامل آسیب دیدن بتن هستند. ضعف در طراحی و ساخت‌وساز هم می‌تواند منجر به آسیب دیدن بتن شود. جابه‌جایی فنداسیون، استفاده از بتن بی‌کیفیت، بتن‌ریزی غیر اصولی و عمل‌آوری ضعیف می‌تواند منتهی به آسیب‌دیدگی بتن گردد.

تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

همه‌ی مواد مورد استفاده در ساخت‌وساز، در نهایت خواص خود را از دست می‌دهند. طراحی خوب، ساخت‌وساز و نگهداری استاندارد باعث می‌شود عمر سازه افزایش یابد. بتن مرغوب و متناسب با محیط می‌تواند صدها و هزاران سال عمر کند. بسیاری از سازه‌های روم باستان، از جمله پانتئون، بعد از گذشت 2000 سال هم‌چنان سر پا هستند.

از آن‌جایی که بیشتر سازه‌های آسیب دیده قدیمی هستند، داشتن چشم‌انداز تاریخی می‌تواند عوامل احتمالی آسیب‌دیدگی را مشخص کند.

تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

اگر آسیب‌دیدگی به خاطر اتفاقی یکباره بوده، مثلاً جاری شدن سیل منجر به تخریب دیوار شده باشد (بارگذاری بیش از حد) نیازی به تحقیق و تفحص برای از بین بردن عوامل تخریب نیست. زیرا احتمالش بسیار کم است که چنین اتفاقی دوباره رخ بدهد. اما اگر آسیب دیدن سازه به خاطر اتفاقی تکرارشونده باشد، باید در مورد از بین بردن عوامل و جلوگیری از تخریب مجدد نیز مطالعه صورت گیرد و در ترمیم اعمال شود. مثلاً مواد مورد استفاده در ترمیم بایستی در برابر عوامل تخریب‌کننده‌ی بتن مقاوم باشند.

خیلی مهم و اساسی است که میان عوامل تخریب و علائم آن تفاوت قائل شویم. به طور مثال در مورد بالا، عامل تخریب ضربه‌ای و تنشی است که به بتن وارد می‌شود. نتیجه‌ی آن که شکست بتن است، علامت آن محسوب می‌شود. در مورد آسیب دیدن بتن‌های مدرن، عوامل اصلی آن می‌تواند استفاده از سنگدانه‌های بی‌کیفیت و یا بتن‌ریزی غیر اصولی باشد. (عکس پایین) نتیجه‌ی و در واقع علامت آن، دوام پایین بتن می‌باشد. ترمیم بتن‌های بی‌کیفیت هزینه‌ی بالایی دارد اما امری ضروری است و البته ممکن است عمر بتن ترمیم‌یافته از حد انتظار کم‌تر باشد.

تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

در مورد تخریب و آسیب‌دیدگی بتن‌های قدیمی، معمول است که به دنبال چندین عامل باشیم. استانداردهای قدیمی طراحی سازه، استفاده از مواد بی‌کیفیت و شیوه‌های ساخت‌وساز غیر استاندارد می‌تواند از عوامل اصلی آسیب‌دیدگی این نوع بتن‌ها باشد. همچنین نفوذ مواد سولفات‌دار به بتن می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی آن شود و با ورود آب به بتن و انجمادش، بتن را دچار تخریب کند.

متاسفانه تشخیص عوامل تخریب صرفاً با مشاهده، معمولاً غیر ممکن است. نمونه‌برداری از بتن و آزمایش بر روی آن‌ها، اطلاعات بسیار مفیدی به ما می‌دهد.

در نهایت، بسیار مهم است که هدف اصلی طراحی و ساخت سازه را پیش از شروع ترمیم بدانیم. یک مثال بسیار کلاسیک از اشتباه در فهم طراحی سازه‌ها چند سال پیش در نبراسکا رخ داد. سازه‌ای بتنی طراحی شده بود که تحت تاثیر فرسایش و سایش جریان آب حامل ماسه بود. روی آن سازه، ورقه‌ای از بتن با دوده‌ی سیلیس تعبیه شده بود تا به جای سازه‌ی اصلی، آن ورقه فرسایش یابد و بعد از تخریب به راحتی بتوان آن ورقه را تعویض کرد. اما این مسئله از طرف طراحان با پرسنل نگهداری درمیان گذاشته نشده بود و هنگام ترک خوردن ورقه‌ی بتنی، آن‌ها تصور کردند که سازه در حال تخریب است، در حالی که سازه دقیقاً همان‌طوری که طراحی شده بود، در حال پاسخگویی به شرایط بود.

تشخیص علت یا علل آسیب دیدن بتن

 

جهت اطلاع از آخرین اخبار، در خبرنامه کلینیک بتن عضو شوید. عضویت در خبرنامه