چالش های نانو تکنولوژی در صنعت بتن
نانوتکنولوژی یک حوزه تحقیقاتی وسیع و پویا در سراسر جهان می باشد که این حوزه بعد از ابداع لوله های نانو کربنی در زمینه های متعددی همچون الکترونیک، مهندسی پزشکی و کامپوزیتها کاربرد پیدا کرده است. اخیرا محققین مختلفی به استفاده از فناوری نانو در صنعت سیمان روی آورده اند. با استفاده از ذرات نانو در سیمان، و دستیابی به خواصی جدید، سیمان مذکور می تواند به عنوان یک ماده ای با فناوری بالا، جایگزین سیمان های رایج گردد ( PN Balaguru, 2005 ). مانند بسیاری از تکنولوژی های نوین، نانو تکنولوژی نیاز به توجیه اقتصادی داشته ولی در حال حاضر به علت هزینه های بالای این فناوری، توسعه روزافزون این محصولات و استفاده از آنها در صنعت محدود گردیده است. توزیع یکنواخت نانو ذرات در بتن یکی دیگر از چالش های استفاده از این ذرات می باشد. معمولا این ذرات در حین اضافه شدن به بتن به توده ای انباشته تبدیل شده و در مخلوط به خوبی توزیع نمی شوند. البته می توان برای جبران این نقص از دستگاههای مخلوط کن قوی استفاده کرد. چون ذرات نانو سطح ویژه بزرگی دارند، این امکان وجود دارد که مقدار زیادی آب جذب نمایند و در نتیجه آن، تاثیر منفی بر کارایی بتن بگذارند.(شکل8)
(PN Balaguru, 2005)
شکل 8. مقایسه اندازه ذرات با سطح ویژه ذرات برای ذراتی در رابطه با بتن ( Sanchez & Sobolev, 2010)
انواع نانو ذرات بکار برده شده در صنعت بتن خود تراکم
نانو رسها
استفاده از ذرات نانو رس (شکل 10 ) موجب بهبود رفتار بتن مثل، ایجاد بتن خود تراکم، افزایش مقاومت فشاری، کاهش نفوذ پذیری، مقاومت در مقابل نفوذ کلریدها و کاهش جمع شدگی در بتن، می گردد ( Sanchez & Sobolev, 2010 ) .
شکل 9. مقایسه میزان مقاومت فشاری بتن در دو حالت سیمان نانوکامپوزیت ( NC ) و سیمان دارای نانوذرات رس ( CNC ) برای درصدهای وزنی متفاوت ( Hakamy et al., 2015 )
مطابق (شکل 9) در بین درصدهای ارایه شده از نانو ذرات رس، میزان یک درصد وزنی نانو ذرات رس بیشترین مقاومت فشاری بتن را دارا می باشد ولی با افزایش درصد وزنی نانو ذرات رس، مقاومت فشاری بتن، به تدریج کاهش می یابد.
شکل 10 . نمایش نانو ذرات رس a . با بزرگنمایی 100 میکرومتر. b . با بزرگنمایی 500 نانومتر ( Kawashima et al., 2012 )
تغییرات مقاومت فشاری بتن خود تراکم، در هنگام استفاده از نانو ذرات رس با درصدهای متفاوت برای بتنی با سن های 7،28 و 56 روزه، در (شکل11) نشان داده شده است. همانطور که انتظار می رود، افزایش سن بتن، موجب افزایش مقاومت فشاری آن می گردد. از طرفی دیگر، با افزایش درصد نانوذرات رس در بتن خود تراکم، تا حدود 0.5 درصدی ،مقاومت فشاری بتن به تدریج، افزایش می یابد. ولی برای نانو ذرات با درصد 0.5 الی 1.0 ، مقاومت فشاری بتن خود تراکم، به تدریج کاهش می یابد. بنابراین بیشترین مقاومت فشاری برای بتنی با سن 7 و 28 روز با نانو ذرات رس برابر 0.5 درصد و برای بتن با سن 56 روز با 0.25 درصد می باشد.( Hosseini et al., 2015) .
شکل 11 . تغییرات مقاومت فشاری بتن در هنگام استفاده از درصدهای مختلفی از نانو رس ( Hosseini et al., 2015)
حسینی و همکاران ( Hosseini et al., 2015 )، تاثیر افزایش درصد نانو ذرات رس، بر مقدار نفوذ آب در بتن خود تراکم را مورد مطالعه قرار دادند (شکل 12 ). آنها دریافتند که افزایش درصد نانو ذرات رس، موجب کاهش نفوذ پذیری آب در آن بتن می گردد؛ که این امر از عملکرد پوزولانی این ذرات نشات می گیرد.
شکل 12 . میزان نفوذ آب در بتن با درصدهای مختلف نانو ذرات رس، در طی دوره 28 روزه ( Hosseini et al., 2015 )
شکل 13 . خاصیت پر کنندگی حفره در هنگام استفاده از نانو رس به میزان 1 درصد وزنی ( Hosseini et al., 2015 )
)شکل 13 ) تجمع توده های نانو ذرات رس (با میزان یک درصد وزنی) و پرکنندگی حفره توسط آنها را نشان می دهد.
میکروسیلیس ها و نانو سیلیس ها
برای بهبود خواص مکانیکی و افزایش دوام بتن استفاده از میکروسیلیس ها در کشورهای پیشرفته رو به افزایش است. استفاده از میکروسیلیس ها در بتن دارای فواید بسیار زیادی می باشد که از آن جمله می توان به: کاهش ترکهای ناشی از هیدراتاسیون سیمان، دوام بهتر در مقابل حمله سولفاتها، بارانهای اسیدی و دستیابی به مقاومت بالا اشاره کرد. از دیگر مزایای مصرف میکروسیلیس کاهش تحرک یونهای کلر و در نتیجه کاهش عمق نفوذ کلر در بتن بویژه در مناطق ساحلی می باشد. از موارد مصرف آن میتوان در بتن ریزیهای مربوط به ساخت اسکله های دریایی، شمعها، ستونها و قطعات پیش ساخته، فونداسیون
ماشین آلات و کلیه سازههای بتنی که در معرض حملات شیمیایی بویژه یون کلر و سولفات ها قرار دارند نام برد. افزودن نانو سیلیس به بتن موجب افزایش مقاومتهای فشاری، کششی و خمشی، کاهش زمان گیرش بتن و کاهش نفوذ پذیری آب داخل (Konstantin Sobolev & Gutiérrez,2005) بتن و نیز افزایش مقاومت بتن در برابر حملات عوامل شیمیایی است همچنین افزودن نانو ذرات سیلیس به بتن موجب کاهش زمان هیدراتاسیون آن و بالا رفتن پیک دمایی هیدراتاسیون می گردد
.(Singh et al., 2013)
دو واکنش مکانیکی محتمل در هنگام هیدراتاسیون بتن در حضور ذرات نانوسیلیکا وجود دارد. هیدراتاسیون سیمان میتواند در حضور ذرات نانوسیلیکا شتاب پیدا کند. هنگامی که نانوسیلیکا به ذرات سیمان اضافه می گردد، شکل گرفته و با Ca +2 موجود شروع به واکنش می کند که موجب تولید کلسیم – سیلیکات – هیدارت(C-S-H) اضافی می گردد. سپس این ذرات ایجاد شده C-S-H درون آب بین ذرات سیمان پخش شده و نقش منبعی را برای ایجاد فاز فشرده C-S-H ایفا می کنند. تشکیل فاز C-S-H به عنوان عاملی به پرکردن خلل و فرج های بتن کمک می کند. تشکیل تعداد زیادی از این ذرات موجب شتاب بخشیدن در زمان هیدراتاسیون بتن می گردد (شکل 14 ) (شکل 30)
.(Singh et al., 2013)
با افزودن 10 درصد نانو سیلیس، مقدار مقاومت فشاری بتن به میزان 26 درصد افزایش یافته ولی با افزودن همین مقدار سیلیس در مقیاس میکرون، مقاومت فشاری بتن به میزان 30 درصد افزایش می یابد..(Li et al,2004) حتی با اضافه کردن نانو سیلیس به مقدار بسیار کمی برابر 0.25درصدی، مقاومت فشاری به اندازه 10 درصد و مقاومت خمشی به میزان 25 درصد افزایش می یابد.
(K Sobolev et al,2009)
شکل 14 . حضور محصولات مختلف هیدراتاسیون در بتن1. C-S-H 2.Ca(OH)2 3.اترینگایت 4.حفره (Hosseini et al,2015)
)شکل 16 ) مقایسهای بین تنش فشاری برای بتن خود تراکم را در شرایط مختلف و در سن 28 روزگی نشان می دهد. در این شکل S بیانگر بتن خود تراکم بدون ماده افزودنی، SN بیانگر بتن خود تراکم حاوی نانو ذرات سیلیکا، SM بیانگر بتن خود تراکم با ذرات میکرو سیلیکا و SMN بیانگر بتن خودتراکم حاوی ذرات میکروسیلیکا و نانوسیلیکا می باشد. مطابق (شکل 16) با افزودن ذرات نانو سیلیکا ( SN ) مقاومت فشاری بتن خودتراکم اندکی کاهش می یابد در صورتی که با افزدون ذرات میکروسیلیکا ( SM ) و یا با افزودن توام ذرات میکرو سیلیکا و نانو سیلیکا ( SMN ) مقاومت فشاری بتن خود تراکم افزایش می یابد. بیشترین میزان افزایش مقاومت فشاری مربوط به بتن های خود تراکم دارای ذرات میکرو و نانو سیلیکا ( SMN ) می باشد
( Maghsoudi & Arabpour Dahooei, 2009 )
شکل 15 . واکنش هیدراتاسیون در بتن سنتی، بتن با عملکرد بالا و بتن با تکنولوژی نانو ذرات ( Singh et al., 2013 )
شکل 16 . مقایسه تنش فشاری برای حالات مختلف بتن خود تراکم در سن 28 روزگی (بتن خیسانده شده) (w=بتن خشک) (D=بتن
قرار داده شده درمحلول پنج درصدی سولفات سدی( Maghsoudi & Arabpour Dahooei, 2009) (s=
نانو ذرات اکسید آهن
خوش اخلاق و همکاران ( Khoshakhlagh et al., 2012 ) پژوهشی بر روی افزودن نانو ذرات اکسید آهن بر ویژگی بتن خود تراکم انجام دادند. آنها دریافتند که افزایش درصد وزنی نانو ذرات اکسید آهن، برای مقادیر بیش از 4 درصدی، موجب افزایش مقاومت فشاری، ترک خوردگی و پیچشی بتن خود تراکم می گردد. آنها همچنین دریافتند که این نانو ذرات میتواند همچون پرکنندهای عمل کرده و باعث افزایش مقاومت بتن در برابر نفوذ آب شود، که این حالت برای درصدهای وزنی بالای 4درصد رخ می دهد.
نانو اکسید تیتانیوم
تحقیقات ثابت کرده است که استفاده از نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم (شکل 17 ) علاوه بر خاصیت خود تمیزکنندگی بتن، باعث افزایش سرعت هیدراتاسیون و کاهش زمان گیرش بتن می گردد ( Jayapalan et al., 2009 ). همچنین استفاده از این نانو ذرات باعث افزایش مقاومت خمشی و مقاوت فشاری بتن می شود ( H. Li et al., 2006 ) ( Li et al., 2007 ) . (شکل18 تاثیر اضافه نمودن نانو ذرات اکسید تیتانیوم به بتن خود تراکم را نشان می دهند. همانطور که مشخص است، با اضافه نمودن نانو ذرات اکسید تیتانیوم، ریز ساختار بتن بهبود یافته و حفرههای داخلی بتن کوچکتر می گردد. این امر موجب بهبود خواص مکانیکی و دوام بتن می گردد ( Jalal, Fathi, et al., 2013) .
شکل 17 . نمایی از نانو ذرات اکسید تیتانیوم ( Jalal, Ramezanianpour, et al., 2013)
شکل 18 . مطالعه تاثیر افزودن درصدهای مختلف ذرات نانو اکسید تیتانیوم بر ساختار بتن خود تراکم (:a درصد وزنی صفر:b) (
درصد وزنی چهار ( Jalal, Fathi, et al., 2013) (
شکل 19 . تغییرات مقاومت فشاری نسبت مقاومت ترک خوردگی در حضور درصدهای متفاوتی از نانو ذرات اکسید تیتانیوم در بتن خود
تراکم ( Jalal, Fathi, et al., 2013)
)شکل 19 ) رابطه بین تغییرات مقاومت ترک خوردگی بتن، با تغییرات مقاومت فشاری بتن را بر اساس درصدهای مختلف نانو ذرات اکسید تیتانیوم از صفر تا پنج درصد نشان می دهد که از آن نتیجه گیری می شود که با افزایش میزان درصد نانو ذرات اکسید تیتانیوم از صفر تا پنج درصد، در ابتدا میزان تنش ترک خوردگی، افزایش می یابد ولی بعدا از این مقدار افزایش، قدری کاسته می شود. اما در مورد تنشهای فشاری با تغییر درصد نانو ذرات اکسید تیتانیوم، در میزان تنش فشاری تغییری بوجود نمی آید ( Jalal, Fathi, et al., 2013)
نانو اکسید آلومینیوم
افزودن نانو ذرات اکسید آلومینیوم به مخلوط بتن باعث افزایش قابل ملاحظه ی مدول الاستیسیته بتن می شود. تجربه ثابت کرده است که با افزودن 5 درصد نانو اکسید آلومینیوم، مدول الاستیسیته بتن به اندازه 143 درصد افزایش پیدا میکند ولی تاثیر قابل ملاحظه ای بر روی مقاومت بتن ندارد.
( Z. Li et al., 2006)
نظری و ریاحی تاثیر اضافه نمودن نانوذرات اکسید آلومینیوم را بر هیدراتاسیون بتن مورد مطالعه قرار دادند و مشاهده کردند که اضافه نمودن این ذرات موجب کاهش حرارت آزاد شده و شتاب بخشی به پیک زمانی آزاد شدن این حرارت می گردد. به طوری که با افزودن 3 درصد وزنی از نانو ذرات اکسید آلومینیوم به بتن، مقدار حرارت آزاد شده بیشترین افت را خواهد داشت ( Rashad, 2013 ). نظری و ریاحی تاثیر کارپذیری بتن اصلاح شده با نانوذرات اکسید آلومینیوم را برای نسبتهای وزنی0.5 ، 1.0 ، 1.5 و 2 درصدی مورد مطالعه قرار دادند و نتایج حاکی از آن بود که افزایش میزان نانو ذرات اکسید آلومینیوم موجب کاهش کار پذیری بتن می گردد. همانطور که از شکل مشخص است، استفاده از حداقل میزان استاندارد آب، به میزان اندکی کارپذیری بتن را کاهش می دهد ( Rashad, 2013) .
شکل 20 . تاثیر افزایش درصد نانو ذرات اکسید آلومینیوم بر ساختار بتن ( Barbhuiya et al., 2014)
)شکل 20 ) تاثیر افزایش درصد نانو ذرات اکسید آلومینیوم بر ساختار بتن را نشان می دهد، همانطور که انتظار می رفت، افزایش درصد نانو ذرات اکسید آلومینیوم در بتن موجب افزایش تراکم آن می گردد ( Barbhuiya et al., 2014) .
نانو لوله های کربنی و نانو الیافها
نانو لوله های کربنی ( CNTs ) و نانو رشته های کربنی ( CNFs ) به عنوان گزینه های اصلی نانو تکنولوژی برای مسلح کردن سیمانها مطرح می شوند. مدول الاستیسیته و مقاومت بسیار بالای این نانو مواد، در کنار مقاومت کششی عالی و مشخصات منحصر به فرد الکتریکی و شیمیایی آنها، توانایی مطلوب آنها را برای ایجاد نسل جدیدی از مصالح ساختمانی نشان می دهد. استفاده از این نانو مواد به بهبود مشخصات مکانیکی، مقاومت در برابر گسترش ترکها، محافظت در برابر امواج الکترومغناطیس و ایجاد قابلیت خود ترمیمی در مصالح سیمانی منجر می گردد (شکل 21 ). نانو رشته های کربنی برخلاف نانو لوله ها بسیار راحتتر در مخلوط سیمان توزیع می شوند و همچنین فرآوری آنها راحتتر بوده و هزینه تمام شده آنها برخلاف نانو لوله ها بسیار پایینتر است ( Sanchez & Sobolev, 2010 ). یکی از مشکلات اصلی این نانو مواد، عدم امکان توزیع یکنواخت آن ها در مخلوط سیمان به دلیل آب گریزی بسیار بالای آنها و جاذبه درونی بالای این نانو مواد است و مشکل دیگر این نانو مواد عدم چسبندگی مناسب بین آنها با خمیر سیمان است ( Makar et al., 2005
شکل 21 . ترمیم ترک در بتن حاوی نانو لوله های کربنی ( Makar et al., 2005)
بحث و نتیجه گیری
در این پژوهش، به منظور بهبود عملکرد بتن خود تراکم، اثر اضافه کردن مواد افزودنی صنعتی (ضایعات صنعت فولاد، سیلیکا فوم، پودر بازالت، پودر سنگ آهک، خاکستر، پودر سنگ مرمر) و نانو ذراتها و نانو اکسیدهای مختلف مورد مطالعه قرار گرفت.نتایج حاصله به شرح ذیل می باشد:
· با استفاده از ضایعات صنعت فولاد، اسلامپ بتن خود تراکم بهتر و کارپذیری آن مطلوبتر می گردد همچنین، به کار بردن خاکستر، مقدار استفاده از مواد فوق روان کننده به بتن را افزایش می دهد.
· با افزایش درصد هریک از مواد افزودنی صنعتی ( همچون ضایعات صنعت فولاد، سیلیکا فوم و خاکستر)، میزان مقاومت فشاری بتن خود تراکم کاهش پیدا میکند.
· با افزایش درصد مواد معدنی مختلف در بتن خود تراکم، مقاومت بتن در برابر محلول سولفات منیزیم افزایش خواهد یافت.
· با افزودن نانو ذرات رس به بتن خود تراکم، میزان مقاومت فشاری بتن افزایش، نفوذ پذیری آب در بتن کاهش و مقاومت بتن حاصله در بتن نفوذ کلریدها کاهش می یابد.
· با افزودن نانو ذرات سیلیس به بتن خود تراکم، میزان مقاومت فشاری، کششی و خمشی افزایش، زمان گیرش بتن کاهش و نفوذ پذیری آب داخل بتن کاهش خواهد یافت.
· با اضافه کردن نانو ذرات اکسید آهن به بتن خود تراکم، مقاومت فشاری، خمشی و قابلیت خود ترمیمی بتن افزایش پیدا میکند.
· با کاربرد نانو ذرات اکسید تیتانیوم در بتن خود تراکم، مقاومت فشاری و خمشی بتن افزایش، سرعت هیدراتاسیون افزایش و زمان گیرش بتن کاهش می یابد.
· با افزودن نانو ذرات اکسید آلومینیوم به بتن خود تراکم، مدول الاسیسیته بتن به میزان قابل توجهی افزایش یافته ولی بر روی مقاومت فشاری بتن اثری ندارد.
· با به کاربردن نانو لوله های کربنی و نانو الیافهای کربنی در بتن خود تراکم، مقاومت در برابر گسترش ترک در بتن بیشترمی گردد.
منابع
ASTM, A. (2014). C1611 Standard test method for slump flow of self-consolidating concrete: US: ASTM.
Balaguru, P. (2005). Nanotechnology and concrete: Background, opportunities and challenges. Paper presented at the Proceedings of the International Conference–Application of Technology in Concrete Design.
Balaguru, P., & Chong, K. (2006). Nanotechnology and concrete: research opportunities. Proceedings of the ACI Session on Nanotechnology of Concrete: Recent Developments and Future Perspectives.
Barbhuiya, S., Mukherjee, S., & Nikraz, H. (2014). Effects of nano-Al 2 O 3 on early-age microstructural properties of cement paste. Construction and building materials, 52, 189-193.
Dehn, F., Holschemacher, K., & Weiße, D. (2000). Self-compacting concrete (SCC) time development of the material properties and the bond behaviour. Selbstverdichtendem Beton.
Domone, P. (2006). Self-compacting concrete: An analysis of 11 years of case studies. Cement and Concrete Composites, 28(2), 197-208.
Domone, P., & Jin, J. (1999). Properties of mortar for self-compacting concrete. Paper presented at the Proceedings of the 1st international RILEM symposium on self-compacting concrete.
Hakamy, A., Shaikh, F., & Low, I. (2015). Characteristics of nanoclay and calcined nanoclay-cement nanocomposites. Composites Part B: Engineering, 78, 174-184.
Hosseini, P., Afshar, A., Vafaei, B., Booshehrian, A., Molaei Raisi, E., & Esrafili, A. (2015). Effects of nano-clay particles on the short-term properties of self-compacting concrete. European Journal of Environmental and Civil Engineering, 1-21.
Hwang, C.-L., & Hung, M.-F. (2005). Durability design and performance of self-consolidating lightweight concrete. Construction and building materials, 19(8), 619-626.
Jalal, M., Fathi, M., & Farzad, M. (2013). Effects of fly ash and TiO 2 nanoparticles on rheological, mechanical, microstructural and thermal properties of high strength self compacting concrete. Mechanics of Materials, 61, 11-27.
Jalal, M., Ramezanianpour, A. A., & Pool, M. K. (2013). Split tensile strength of binary blended self compacting concrete containing low volume fly ash and TiO 2 nanoparticles. Composites Part B: Engineering, 55, 324-337.
Jayapalan, A., Lee, B., & Kurtis, K. (2009). Effect of nano-sized titanium dioxide on early age hydration of Portland cement Nanotechnology in Construction 3 (pp. 267-273): Springer.
Kawashima, S., Kim, J. H., Corr, D. J., & Shah, S. P. (2012). Study of the mechanisms underlying the fresh-state response of cementitious materials modified with nanoclays. Construction and building materials, 36, 749-757.
20
Khoshakhlagh, A., Nazari, A., & Khalaj, G. (2012). Effects of Fe 2 O 3 nanoparticles on water permeability and strength assessments of high strength self-compacting concrete. Journal of Materials Science & Technology, 28(1), 73-82.
Lachemi, M., Hossain, K. M., Lambros, V., & Bouzoubaa, N. (2003). Development of cost-effective self-consolidating concrete incorporating fly ash, slag cement, or viscosity-modifying admixtures. ACI Materials Journal, 100(5), 419-425.
Li, H., Xiao, H.-g., Yuan, J., & Ou, J. (2004). Microstructure of cement mortar with nano-particles. Composites Part B: Engineering, 35(2), 185-189.
Li, H., Zhang, M.-h., & Ou, J.-p. (2006). Abrasion resistance of concrete containing nano-particles for pavement. Wear, 260(11), 1262-1266.
Li, H., Zhang, M.-h., & Ou, J.-p. (2007). Flexural fatigue performance of concrete containing nano-particles for pavement. International Journal of Fatigue, 29(7), 1292-1301.
Li, Z., Wang, H., He, S., Lu, Y., & Wang, M. (2006). Investigations on the preparation and mechanical properties of the nano-alumina reinforced cement composite. Materials Letters, 60(3), 356-359.
Maghsoudi, A. A., & Arabpour Dahooei, F. (2009). APPLICATION OF NANOTECHNOLOGY IN SELFCOMPACTING CONCRETE DESIGN. SID, 22(3), 229-244.
Makar, J., Margeson, J., & Luh, J. (2005). Carbon nanotube/cement composites-early results and potential applications.
NYHOLM THRANE, L. (2012). Modelling the flow of self-compacting concrete. woodheadpublishingonline, 259-285.
Okamura, H., Maekawa, K., & Ozawa, K. (1993). High performance concrete Gihoudou Pub: Tokyo.
Okamura, H., & Ouchi, M. (2003). Self-compacting concrete. Journal of advanced concrete technology, 1(1), 5-15.
Okamura, H., Ozawa, K., & Ouchi, M. (2000). Self-compacting concrete. structural Concrete, 1(1), 3-17.
Ramanathan, P., Baskar, I., Muthupriya, P., & Venkatasubramani, R. (2013). Performance of self-compacting concrete containing different mineral admixtures. KSCE journal of Civil Engineering, 17(2), 465-472.
Rashad, A. M. (2013). A synopsis about the effect of nano-Al 2 O 3, nano-Fe 2 O 3, nano-Fe 3 O 4 and nano-clay on some properties of cementitious materials–a short guide for Civil Engineer. Materials & Design, 52, 143-157.
Sanchez, F., & Sobolev, K. (2010). Nanotechnology in concrete–a review. Construction and building materials, 24(11), 2060-2071.
Singh, L., Karade, S., Bhattacharyya, S., Yousuf, M., & Ahalawat, S. (2013). Beneficial role of nanosilica in cement based materials–A review. Construction and building materials, 47, 1069-1077.
Sobolev, K., Flores, I., Torres-Martinez, L., Valdez, P., Zarazua, E., & Cuellar, E. (2009). Engineering of SiO2 nanoparticles for optimal performance in nano cement-based materials Nanotechnology in construction 3 (pp. 139-148): Springer.
Sobolev, K., & Gutiérrez, M. F. (2005). How nanotechnology can change the concrete world. American Ceramic Society Bulletin, 84(10), 14.
Sonebi, M. (2004). Medium strength self-compacting concrete containing fly ash: Modelling using factorial experimental plans. Cement and Concrete Research, 34(7), 1199-1208.
Su, N., Hsu, K.-C., & Chai, H.-W. (2001). A simple mix design method for self-compacting concrete. Cement and Concrete Research, 31(12), 1799-1807.
Uysal, M., & Sumer, M. (2011). Performance of self-compacting concrete containing different mineral admixtures. Construction and building materials, 25(11), 4112-4120.
Van Khanh, B., & Montgomery, D. (1999). Mixture proportioning method for self-compacting high performance concrete with minimum paste volume. Paper presented at the International RILEM symposium on self-compacting concrete.
نویسندگان:
فرید طاهرزاده
مربی آموزشگاه عالی غیر انتفاعی اترک، قوچان، ایران کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش سازه
امیرجواد احمدیان حسینی
کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک گرایش تبدیل انرژی. دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
بهاره اشرف حصاری
کارشناسی ارشد مهندسی معماری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران