این ترک ها عمدتا ناشی از بارهای متمرکز بزرگ هستند (بعنوان مثال، در محل تکیه گاه ها و در نواحی مهار گذاری شده در کابل های پیش تنیدگی). معمولا دو نوع از این ترک امکان پذیر است. نوع اول به طور خیلی نزدیک به محل اعمال بار متمرکز قرار دارد که سعی در شکاف خوردن قسمتی از بتن بطور موضعی دارد. این نوع ترک معمولا با استفاده از یک شبکه میلگرد گذاری قابل پیشگیری است. نوع دوم در مسیر توزیع نیروهای متمرکز و در مقطع عرضی واقع می گردد.
شکل 111- تصاویری از شکاف ایجاد شده در محل مهار کابل پیش تنیده
شکل 112- کابل های سهومی افقی- دید از پلان
شکل 113- ناحیه مهار، تیر پیش تنیده. تغییر مکان ها و حرکت های پیشبینی نشده
ترک های ناشی از وجود قید در برابر تغییر مکان های حرارتی
واکنش سیمان با آب (هیدراتاسیون) یک واکنش شیمیایی است که در آن گرما تولید می شود. اگر یک عضو بتنی به اندازه کافی بزرگ باشد و توسط اجزایی شامل قالب مقید شده باشد، نرخ رشد گرما در 24 ساعت اول احتمالا از نرخ کاهش گرما تجاوز می کند و دمای بتن بالا می رود. با گذشت چند روز، نرخ رشد گرما به پایین تر از نرخ کاهش دمای هوا سقوط کرده و بتن خنک می شود. در نتیجه باعث ایجاد اندرکنشی میان اجزای مواد و مصالح مجاور این خنک شدن می گردد. به طور فرضی اگر هیچ قیدی برای این اندرکنش ها وجود نداشته باشد، ترکی ایجاد نخواهد شد. البته در عمل اینها محدود به قیودی هستند و این مساله می تواند به صورت 2 ترکیب بررسی شود:
a) قیود خارجی
اگر بتن در یک شالوده ای که نیمی از آن قبلا بتن ریزی و سخت شده باشد ریخته شود یا اگر بتن نزدیک یا بین 2 عضو و بدون در نظر گرفتن یک درز اجرایی ریخته شود (برای امکان ایجاد حرکت) این یک قید خارجی خواهد بود.
b) قیود داخلی
سطح یک المان بتنی مرزی است که سریعتر از مرکز آن خنک می شود. همچنین اختلاف درجه حرارت روزانه آن بیشتر از مرکز بتن خواهد بود. بنابراین کرنش های حرارتی متفاوتی در عرض مقطع ایجاد خواهد شد و نهایتا جایی که این تفاوتها زیاد باشد از قبیل مقاطع ضخیم، ترک ها ممکن است حداقل روی سطح گسترش پیدا کنند. از این قیود داخلی نم یتوان جلوگیری نمود، ولی خطر ترک خوردگی را می توان کاهش داد که توضیح داده خواهد شد.
در عمل اثرات عمده این دو قید بسته به چندین عامل متفاوت خواهند داشت. مهمترین آنها هندسه ی عضو، طبیعت قالب و زمان گیرش است. برداشتن سریع قالب می تواند باعث سریعتر خنک شدن سطح و در نتیجه بروز ترک های حرارتی گردد. خنک شدن و کاهش درجه حرارت در هسته ی بتن در اغلب مقاطع محدود به 7 تا 14 روز می باشد.
واضح است که ترک های ناشی از جنبش های حرارتی در این فاصله زمانی رخ خواهند داد. بنابراین یکی از مهمترین عوامل در تشخیص این ترک های حرارتی از ترک های طولانی مدت انقباض این است که اولین ترک چه زمانی تشکیل شده است. ترکی که در اولین دو هفته ز زمان بتن ریزی شکل گرفته است برخلاف یک ترک ناشی از خشک شدن و انقباض، جز اینکه عضو مورد نظر یک دال بتنی نازک است و در معرض شرایط جوی خشک شدن خارجی قرار دارد نیست. برعکس، ترک هایی که در یک بازه ی زمانی چندین هفته ای یا چندین ماه شکل می گیرند نمی توانند ترک های ناشی از حرکت های حرارتی باشند.
شکل 114- ترک های ناشی از افت و حرارت | شکل 115- ترک های حرارتی در یک شاهتیر جعبه ای |
شکل 116- ترک های حرارتی در بتن